خط قرمز اوباما در بوتۀ آزمایش

 طالبی، حسین - اوباما چندین بار اعلام کرده بود که استفاده از سلاح شیمیایی چه توسط دولت سوریه و چه توسط مخالفان خط قرمز آمریکا خواهد بود.

اوباما چندین بار اعلام کرده بود که استفاده از سلاح شیمیایی چه توسط دولت سوریه وچه توسط مخالفان خط قرمز آمریکا خواهد بود. اکنون که برای دومین بار در سوریه از سلا حهای شیمیایی استفاده شده است ، امریکا در مرحله دشوار تصمیم گیری قرارگرفته که دراین مسیر دشواریهای زیادی برای اوباما در راستای مداخله تظامی در بحران سوریه وجود دارد.

همزمان با افزایش تنش در بحران سوریه، اخبار درج کمکهای اطلاعاتی آمریکا به عر اق و آگاهی این کشور از استفاده سلاح های شیمیایی توسط دولت صدام و کمک شرکتهای فرانسوی وآلمانی به عراق در تسلیح این کشور به سلاح های شیمیایی تصمیم گیری برای اوباما را دشوار ساخته است و نیت به ظاهر و باصطلاح انسان دوستانه این کشوررا مورد سوال قرار داده است. ایران نیز به عنوان قربانی اصلی سلاحهای شیمیایی استفاده هر گونه سلاحهای شیمیایی را در سوریه محکوم نموده است. اما از سوی دیگر عقلائی به نظر نمی رسد که همزمان با حضور بازرسان سازمان ملل در سوریه دولت این کشور از سلاح های شیمیایی استفاده کرده باشد. بویژه آنکه پس از خشونتهای فراوان مخالفین اسد و استفاده از سلاح های شیمیایی برای نخستین بار مشروعیت و جایگاه این گروه در میان مردم سوریه و جهان بتدریج از میان رفته بود. واکنشهای اخیر امریکا می تواند یاداور بهانه های حمله این کشور به عراق باشد که دولتهای امریکا وانگلیس با ارائه اسناد دروغین شواهدی را برای سلاح های کشتار جمعی در عراق تدارک دیده و به این کشور حمله نمودند که بعدها تونی بلر به ساختگی بودن این اسناد اعتراف کرد.

به نظر می رسد بار دیگر این موضوع در سوریه نیز شکل می گیرد . اما تفاوتهایی در دخالت آمریکا در عراق و بحران سوریه وجود دارد که این امر را محتمل میسازد تا این کشور تنها واکنشی محدود را نسبت به سوریه در نظرگیرد . هرچند که سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده که شواهد ومدارکی وجود دارد که دولت سوریه از سلاح های شیمیایی استفاده کرده است وهمزمان چاک هگل وزیر دفاع آمریکا نیز اظهارداشته است که ارتش آمریکا برای مداخله نظامی آماده و منتظردستور رییس جمهوری است . اما برخی از مسائل باعث می شود که اقدام امریکا در قبال سوریه همانند عراق بی مهابانه و بدون تفکر وتعمق نباشد . از جمله این موانع می توان به موارد ذیل اشاره نمود.

1- مخالفت افکار عمومی: اکثر مردم آمریکا با حمله به سوریه مخالفند . بر اساس نظر سنجی رویترز تقریبا تنها 25 درصد مردم آمریکا با اقدام نظامی برعلیه سوریه موافقند و درگیر شدن این کشور در جنگ دیگری در خاورمیانه را که بطول بیانجامد نخواهند پذیرفت . مردم آمریکا هنوز خاطره جنگ با عراق وافغانستان را از یاد نبرده اند و این مداخلات را بی فایده تلقی می کنند. همچنین بر اساس نظر خواهی مجله آلمانی اشترن 69 درصد مردم این کشور نیز با حمله نظامی مخالفت کرده اند .

2- عدم موافقت سازمان ملل : عدم توافق شورای امنیت به دلیل مخالفت روسیه و چین با اقدام نظامی بر علیه سوریه مانع دیگری است که می تواند تصمیم گیری و حمله نظامی بر علیه سوریه را دچار شک و تردید می کند . این اختلاف در سطح داخلی کشورهای اروپایی نیز وجود دارد . اما سه کشور عمده اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه وآلمان عزم خود را برای پیروی از سیاستهای آمریکا اعلام کرده اند . به نظر میرسد عدم موافقت سازمان ملل مانعی در برابر اقدامات آمریکا نخواهد بود زیرا دیر زمانی است که کنگره آمریکا نقش سازمان نلل را ایفا کرده و مدام قطعنامه هایی را در قبال کشورهای مختلف صادر میکند . اما این موضوع می تواند به حیثیت آمریکا و اوباما که درپی بازسازی چهره قانونی آمریکا بود صدمه وارد کرده و منحر به تضعیف هرچه بیشتر سازمان ملل نیز گردد .

3- تجربه شکست آمریکا در عراق وافغانستان : حمله آمریکا به عراق وافعانستان موفقیت شایانی را نصیب این کشورننمود و به عبارتی آمریکا دراین دوکشور نیز دچار شکست شد . آیا با این تحربیات بار دیگر آمریکا جنگ دیگری را در خاورمیانه تجربه خواهد کرد؟ این امر به نظر چندان جدی به نظر نمیرسد زیرا اگر چنین جنگی بوقوع بپیوندد باید منتظر افول قدرت آمریکا در منطقه وجهان باشیم.

4- افزایش اختلاف میان قطبهای قدرت : حمله به سوریه از سوی دیگر میتواند باعث افزایش اختللافات میان روسیه وامریکا و در حد کمتری چین باشد. در حقیقت آنچه که در سوریه اتفاق می افتد مقابله قدرتهای بزرگ با یکدیگر است . از یکسو آمریکا ، اسراییل و متحدین اروپایی و عرب ایالات متحده قرار داشته ودرسوی دیگر آن روسیه و چین قرار گرفته اند.

5- احتمال گسترش دامنه جنگ در خاورمیانه: هرگونه اقدام آمریکا می تواند دامنه حنگ را گسترش داده و حتی این کشور را محبور به مقابله با تروریستهایی کند که امروز از آنها حمایت می نماید .

آمریکا در واقع تلاش دارد شکست سیاستهای خود را درصحنه میدانی و مجازی بحران سوریه با وارونه کردن فضای موجود در عرصه عملی و دیپلماسی عمومی جبران کند. هرچند یک نکته را نیز از نظر نباید دور داشت. واکنش شدید کشورهای غربی به بحران سوریه را میتوان در راستای تامین امنیت رژیم اسراییل تفسیر کرد زیرا استفاده از سلاح های شیمیایی خطری از سوی بنیاد گرایان اسلامی بر علیه این رژیم در آینده ای نه چندان دور محسوب می شود . در هر حال آمریکا برای حفظ حیثیت و پرستیژ خود در عرصه بین المللی محبور به اقدام و واکنشی است اما این اقدام باید به گونه ا ی باشد که به افزایش تنش ها در منطقه کمک ننماید زیرا دخالت تمام عیار امریکا موجب شعله ورشدن جنگی تمام عیار خواهدشد که پایانی بر آن متصور نخواهد بود . نشریه نیویورک تایمز در آخرین شمار ه خود مینویسد که آمریکا در صدد تغییر رژیم سوریه نیست و تنها ممکن است عملیاتی را برعلیه 50 سایت نظامی سوریه انجام دهد .اقدامات آمریکا بر علیه سوریه میتواند غیر نظامی ویا غیر متعارف نیز باشد و این احتمال وجود دارد که این کشور نسبت به اعمال تحریمهای بیشتری بر علیه سوریه اقدام نماید . هرچند که این اقدامات نیز ممکن است پیامدهایی را برای این کشور بوجود آورد . اما تمامی اتفاقات رخ داده دو نکته مهم را در مورد بحران سوریه نشان می دهد . 1- ضرورت خاتمه بحران درسوریه 2- لزوم آغاز گفتگوها ومذاکرات فراگیر : زیرا ادامه این بحران می تواند منطقه را به آشوب بیشتری بکشاند و به همین دلیل کلیه نیروهای درگیر در بحران سوریه ومتحدان آمریکا باید با فشار بر تروریستها آنها رابه پای میز مذاکره بکشانند و این بحران را ازطریق گفتگو ودیپلماسی خاتمه دهندهرچند که تاکنون امریکا نتوانسته است علیرغم در اختیار داشتن افغانستان مشکلات و موانع برقراری صلح را دراین کشور حل کند . ایران به عنوان نماینده اسلامی مبتنی بر عقل و واقعیات موجود همواره براین موضع تاکید کرده که حل بحران سوریه تنها از طریق دیپلماسی و گفتگو میسر است .